CrisIS in het Midden-Oosten
Hoofdredactioneel
IS komt steeds dichterbij. In een videoboodschap zweerde de Franse terrorist Amedy Coulibaly trouw aan Abu Bakr al-Baghdadi, de leider van is. Niet alleen het terroristische geweld in Frankrijk, maar ook de verdrijving van yezidi’s en christenen in Irak en de vele onthoofdingen hebben tot grote afschuw geleid. Wat gaat er schuil achter de inmiddels welbekende zwarte vlag van IS? En in hoeverre is IS islamitisch te noemen?
Joas Wagemakers gaat in het openingsartikel in op de ideologische achtergronden van IS, waarbij hij zich afvraagt hoe deze organisatie zich verantwoordt voor een beleid dat door velen als barbaars wordt beschouwd. Martijn de Koning en Jeroen Kostense zoeken de diepgang door een Nederlandse aanhanger van IS te belichten die zij negen jaar volgden en die in januari is omgekomen in Syrië. De yezidi’s in Irak — tot voor kort een vrijwel onbekende minderheid — komen aan bod in het artikel van Annet Breure. Het vraagstuk van de olievoorraden in Irak heeft ook een nieuwe draai gekregen met de opkomst van IS die haar activiteiten kan financieren omdat ze een deel van Iraks oliebronnen beheerst. Justus Bekkering gaat in op de oliepolitiek van Noord-Irak.Tenslotte bespreekt Frank Bosman naar aanleiding van het uitkomen van een computerspel een groepering uit de islamitische geschiedenis die, net als IS, als ‘gek’ en ‘bedwelmd door drugs’ werd omschreven om zo hun daden te kunnen verklaren: de Assassijnen.
Naast het katern bevat deze ZemZem ook nog een keur aan andere interessante artikelen. Uiteraard is er de column van Asis Aynan, deze keer over Berbersprookjes, en de rubriek ‘Veldnotities’. Nieuw in dit nummer is een rubriek over proefschriften die in een vergevorderd stadium verkeren of zelfs al zijn afgerond. Drie wetenschappers hebben een vraag over hun onderzoek voorgelegd gekregen. Er is ook aandacht voor literatuur in deze ZemZem. Vertaalster van Arabische literatuur Djûke Poppinga komt aan het woord over haar favoriete boek in de gelijknamige rubriek en Ellen van de Bovenkamp bespreekt een roman van Youssef Fadel die in Marokko de prijs voor beste roman van 2014 heeft gewonnen. Al deze onderwerpen maken deze ZemZem weer tot een zeer divers nummer dat laat zien dat, de vele media-aandacht ten spijt, het Midden-Oosten meer is dan IS alleen.
In deze ZemZem
De ideologische onderbouwing van de Islamitische Staat
Joas Wagemakers
6
Oh oh Aleppo
Hoe Abu Muhammed een Syriëganger werd
Martijn de Koning & Jeroen Kostense
14
Beeldvorming over de yezidi’s in Irak
Annet Breure
26
Brandstof voor onafhankelijkheid?
Justus Bekkering
34
Benevelde soldaten voor Allah
IS en de Assassijnse drugslegende
Frank Bosman
42
Sprookjes bestaan
Column
Asis Aynan
49
Van exotisme naar pessimisme
Portret van Herman Teule
Aflevering 20 van de serie Afscheid van een generatie
Joas Wagemakers
52
Het bitterzoete voorrecht van de ballingschap
Interview met de dichter Ghayath Almadhoun
Carl Stellweg
59
Op het nachtkastje
Het favoriete boek van Djûke Poppinga
Josephine van den Bent
66
Proefschriften
Claudia Carvalho — Van Facebook-status naar de Islamitische Staat: ‘Jihad’ online
Iris Sportel — Transnationale echtscheidingen
Pieter Nanninga — Voor God en video: de rol van martelaren in al-Qaida’s media-jihad
Joas Wagemakers
71
Van dienstmeisjes tot martelkampen: Ethiopiërs in Jemen
Marina de Regt
80
De Qassam-brigades van Hamas
Scriptie
Kim Rossen
87
En haar naam is… Hêvîdar, ‘Ik heb hoop’
Veldnotities Edien Bartels, Lenie Brouwer & Emine Igdi
94
Literatuur
Diversiteit ondanks en dankzij het streven naar zuiverheid
Martijn de Koning, Joas Wagemakers & Carmen Becker, Salafisme. Utopische idealen in een weerbarstige praktijk
Ineke Roex
103
Youssef Fadel geeft nieuwe betekenis aan gevangenisliteratuur
Youssef Fadel, Ta’ir azraq nadir yahluq ma’i (Een zeldzame blauwe vogel vliegt met me mee)
Ellen van de Bovenkamp
106
Opgesloten vogel
Firoozeh Farjadnia, Postvogel
Vera ter Beest
110
Signalementen
Josephine van den Bent
112