2010/3 Arabische lente

Hoofdredactioneel

De Arabische wereld staat op zijn kop en in uw handen hebt u ZemZem jrg. 6 nr. 3. Dit nummer had eind december bij u in de bus moeten liggen. Wij bieden onze excuses aan voor de vertraging. En toen werd het begin 2011 spannend in Tunesië, Egypte, een beetje in Algerije en Jordanië, en zijn er op het moment van schrijven demonstraties in Jemen, Marokko, Iran, Irak, Bahrein, Oman en is er grootschalig geweld in Libië! En, oh ja, daar was plotseling ook de Midden-Oostenversie van Wikileaks, de Palestine Papers! Werk aan de winkel. 

Het openingsartikel is van journalist Maarten Jan Hijmans. Hij volgde als blogger de Tunesische opstand vanaf het allereerste begin. Persbureaus hadden geen toegang tot Tunesië, Al Jazeera was het land uitgegooid, Tunesische media zwegen als het graf en de eerste weken waren Twitter en blogs de enige bronnen.

Arabist Robbert Woltering werd een paar jaar geleden, toen hij voor onderzoek enkele maanden in Caïro bivakkeerde, geplaagd door gevoelens van ellende. Hij kwam er al zeker tien jaar met enige regelmaat. Hij had sterk de indruk dat het leven voor de gemiddelde Egyptenaar bij elk bezoek net een beetje slechter was geworden. Woltering werd acuut neerslachtig en nam zich voor nooit meer naar Egypte te gaan. Maar de opstand van 25 januari heeft hij zien aankomen. En hij heeft zich geërgerd aan premier Rutte die ‘het beter wist dan miljoenen Egyptenaren’. 

ZemZem-redacteur Anna Bukhari bezocht eind 2009 na acht jaar afwezigheid de Jemenitische hoofdstad Sana’a. Er werd gedemonstreerd, gemoedelijk. Eind 2010 was ze er opnieuw. Ook toen werd er gedemonstreerd, maar het gemoedelijke was er af. Nu is er een golf aan protest tegen het regime, maar de kans dat president Saleh zal opstappen acht ze gering. Ook in Jordanië zullen de protesten niet leiden tot grootschalige politieke hervormingen. Het koningshuis is en blijft voor velen onaantastbaar, stelt onze redacteur Joas Wagemakers. 

Onaantastbaar is voor sommigen ook Christiaan Snouck Hurgronje. Hij overleed precies 75 jaar geleden. Er is al veel over Snouck Hurgronje gepubliceerd, maar een goede biografie is er nog steeds niet. In deel negen over de geschiedenis van de Nederlandstalige oriëntalistiek daarom een uitgebreid portret van Nederlands bekendste en ook meest controversiële islamoloog. Volgens auteurs Richard van Leeuwen en Arnoud Vrolijk introduceerde de ‘Meester’ in zijn eentje de islamwetenschap in de academische wereld. 

Na zijn vertaling van het boek Mekka van Snouck Hurgronje leek Jan Just Witkam de aangewezen persoon om Snoucks biografie te schrijven. Onlangs ging hij met emeritaat als hoogleraar Handschriftenkunde van de islamitische wereld aan de Universiteit van Leiden. Waarom hij de biografie niet zal schrijven, leest u in deel negen van de serie Afscheid van een generatie. Er is dus niet alleen behoefte aan een biograaf van Snouck Hurgronje, ook aan de geschiedenisboeken van het Midden-Oosten moet een nieuw hoofdstuk worden toegevoegd. In het volgende nummer maken we een begin daarmee.

Verder lezen? Dit nummer is helaas uitverkocht, maar u kan het nummer binnenkort digitaal aankopen via de webshop.