Wat betekent het om een Berber te zijn in Nederland? En hoe verhoudt zich de Berberloyaliteit tot het Nederlandse of het Marokkaanse natiegevoel? Remco Ensel zoekt de antwoorden in het voetbal en op het internet. Hoewel het zich beroepen op een Berberidentiteit ieders individuele keuze is, zo stelt hij, kan die keuze alleen begrepen worden in een wijdere nationale en internationale politieke context.
Gepubliceerd in 2013/3 Berberspecial
Met de driekleur van de Berbervlag om zijn schouders gedrapeerd. Zo vierde Ibrahim Afellay in 2011 het winnen van de Champions League met zijn club Barcelona. Hoe zou het zijn gegaan? Kreeg hij ter plekke de vlag door een Berber-Spaanse supporter in zijn handen geduwd? Of neemt Afellay de driekleur in zijn koffertje mee naar iedere wedstrijd? Het bleef in ieder geval niet onopgemerkt.[1] De foto uit het Wembley-stadion ging de wereld over en werd een trending topic op Nederlandse websites. Volgens ene MO die op maghrebmagazine.nl zijn mening gaf, mocht Afellay trots zijn op zijn roots, want hij was moslim en maghribi en een beetje Nederlands (‘zolang het nog mag van Wilders’). Maar niet iedereen bezag Afellays loyaliteitsverklaring door zo’n zonnige pluriforme bril. Een ander op de website zei: ‘Meneer speelt voor het Nederlands elftal en dan draagt hij een vlag die nergens erkend wordt. Waarom droeg hij niet de Nederlandse vlag?’
‘Waarom droeg hij niet de Nederlandse vlag?’
De discussie over Afellays vlagvertoon roept de vraag op wat het betekent om een Berber te zijn in Nederland – en in de rest van wereld. Hoe verhoudt zich de Berberloyaliteit tot het Nederlandse of het Marokkaanse natiegevoel? Voor talentvolle sporters die net als Afellay zijn opgegroeid in een Riffijns migrantengezin, kan een antwoord op deze vraag grote gevolgen hebben. De Utrechter Afellay had als voetballer met een dubbele nationaliteit de keus voor Nederland of voor Marokko uit te komen. Hij zal zijn besluit hebben gemaakt op basis van een mengsel van gevoel en pragmatisme. De vraag ‘waar voel ik mij thuis’ speelde zeker een rol, maar toch ook ‘waar heb ik de meeste kans op succes.’ Zoals het met identiteiten wel vaker gaat.
Verder lezen? Dit nummer is helaas uitverkocht, maar u kan het nummer binnenkort digitaal aankopen via de webshop.
Noten
1. ‘Berbers trots op Ibrahim Afellay’, Algemeen Dagdblad, 31 mei 2011.
2. Émile Laoust, Mots et choses Berbères. Notes de linguistique et d’ethnographie: dialectes du Maroc. Parijs,1920. David M. Hart, The Ait Waryaghar of the Moroccan Rif. An ethnography and history. Tucson, 1976.
3. David Crawford en Katherine E. Hoffman, ‘Essentially Amazigh: Urban Berbers and the Global Village.’ In: R. Kevin Lacey en Ralph M. Coury (red.) The Arab-African and Islamic Worlds: Interdisciplinary Studies. New York, 2000, pag. 117-131.
4. Ronald Niezen, The origins of Indigenism. Human Rights and the Politics of Identity. Berkeley, 2003.