Gepubliceerd in 2014/1 Klassiek-Arabische poëzie
Voor veel Arabieren is poëzie hun collectieve geheugen. Het feit dat zij zoveel waarde hechten aan vooral hun klassieke dichtkunst suggereert dat het hier om iets bijzonders gaat. Maar waar hebben we het eigenlijk over als we spreken over klassiek-Arabische poëzie? Een inleiding.
‘Al-shir diwan al-Arab’. Met deze subtitel verscheen een jaar of tien geleden een cd-rom op de markt met daarop Arabische poëzie vanaf de vijfde eeuw tot 1952. Een totaal van 2.439.589 verzen, voor tien Egyptische pond te koop op de International Bookfair in Caïro. Overigens zijn in deze collectie alleen die versregels opgenomen die in verzamelbundels zijn verschenen, niet de losse dichterlijke citaten die in teksten van allerlei aard dienen als ‘illustratie’: als voorbeeld of als bewijs van de belezenheid van de auteur. ‘Al-shir diwan al-Arab’ is het best te vertalen als ‘poëzie is het collectieve geheugen van de Arabieren’, ook al klinkt dat wat modernistisch. Als de Arabieren zelf zo hoog opgeven over hun poëzie en die zo’n belangrijke status toekennen, dan moet die poëzie wel iets bijzonders zijn.
Oorsprong
Op de eerste plaats is de Arabische poëzie de enige kunstvorm die ‘oorspronkelijk Arabisch’ genoemd kan worden. Deze poëzie is ontstaan in de woestijn van het Arabisch Schiereiland, voor het ontstaan van de islam, ver van andere dichterlijke tradities. Deze omgeving is eigenlijk ook alleen maar geschikt voor een mondelinge en talige traditie: er zijn nauwelijks materialen te vinden waarvan kunstvoorwerpen kunnen worden gemaakt en van de weinige materialen die er wel te vinden zijn werden uiteraard gebruiksvoorwerpen vervaardigd. Van andere kunstvormen zoals de beeldende kunsten en de architectuur namen Arabieren dan ook de technieken en vormen van hun buurvolken over en ontwikkelden die verder. Voor de dichterlijke techniek, de wijze van uitdrukken en de thema’s van de Arabische poëzie verliep deze ontwikkeling juist andersom: die hebben aanzienlijke invloed gehad op de poëzie in aangrenzende cultuurgebieden, wat goed te zien is in bijvoorbeeld de latere Perzische en Turkse literatuur.
Verder lezen? Dit nummer is helaas uitverkocht, maar u kan het nummer binnenkort digitaal aankopen via de webshop.