2015/2 De Koerden

Reden tot pessimisme

Hoofdredactioneel

Nog steeds zijn er veel vragen over de mislukte coup in Turkije. Het staat als een paal boven water dat de spanningen in Turkije slechts zullen toenemen. Spanningen tussen Turken onderling, én tussen Turken en Koerden. In deze ZemZem werpen wij een blik op de positie van de Koerden in het gehele Midden-Oosten. En dat doen we niet voor niets, want zoals de openingszin luidt van de bijdrage van Michiel Leezenberg: ‘Alle vooruitgang die de Koerden in het afgelopen decennium hebben geboekt staat op losse schroeven.’ In Turkije laaide in de zomer van 2015 het geweld tussen de PKK en Turkse veiligheidstroepen weer op, en is het vredesproces dat in de voorafgaande jaren was ingezet tot stilstand gekomen. Iraaks Koerdistan maakt een enorme politieke en economische crisis door, en de situatie van de Koerden in Syrië is precair en onzeker.

Mariwan Kanie beschrijft de ontstaansgeschiedenis van de Koerdische diaspora en zijn rol in het Koerdisch nationalisme. Uğur Ümit Üngör laat zien hoe Turkije de Syrische burgeroorlog en de Koerden gebruikt in zijn politiek, en Judit Neurink doet vanuit Erbil verslag over hoe IS Koerden gebruikt in een oorlog tegen Koerden. Trudy Visser deelt met ons een populair Koerdisch lied over een vrouwelijke strijdster. De onderdrukking van Koerden in Turkije wordt ook beschreven door Emine Igdi en Edien Bartels. Igdi beschrijft hoe zij de belegering van Cizre door het Turkse leger in september 2015 beleefde door verhalen van familie en vrienden en de machteloosheid die zij en velen met haar ervaren. Bartels neemt ons mee naar de schrijnende situatie van de Koerdische vluchtelingen in Turkije.

Studenten Niels Imholz en Phyllis Meyjes vertellen over hun onderzoek naar respectievelijk de identiteitsconflicten bij homoseksuele moslims in Nederland en de betekenis van halal in de Bijlmer. Wiebe Ruijtenberg schreef zijn scriptie over de fascinerende gated communities in Caïro. Dick Douwes en Ruud Strijp blikken terug op de MOI en haar opheffing.

Ook in dit nummer vindt u weer onze vertrouwde rubrieken. Luitgard Mols maakt ons warm voor een tentoonstelling van/met Arabische schilderkunst in Den Haag, Ibrahim Selman legt uit waarom hij een boek van Arnold Karskens op zijn nachtkastje heeft liggen en natuurlijk is er de bijdrage van Asis Aynan. Drie promovendi vertellen waar hun onderzoek over gaat. Nadia Sonneveld geeft een inkijkje in haar veldwerk over het Marokkaanse (familie)recht en in het kader van de rubriek Afscheid van een generatie interviewt Joas Wagemakers Henk Driessen. Tot slot zijn er boekbesprekingen door Anton Keuchenius, Joost Pollmann en Lucia Admiraal.

Hoofdredactie
Jurgen Maas & Annemarike Stremmelaar 

Eindredactie 
Pim Aarns en Lucia Admiraal 

Redactie
Pim Aarns, Lucia Admiraal, en Joas Wagemakers

Aan dit nummer werkten mee 
Asis Aynan, Edien Bartels, Dick Douwes, Emine Igdi, Niels Imholz, Mariwan Kanie, Anthon Keuchenius, Michiel Leezenberg, Martijn Oostra, Phyllis Meyjes, Judit Neurink, Luitgard Mols, Joost Pollmann, Wiebe Ruijtenberg, Nadia Sonneveld, Ruud Strijp, Uğur Ümit Üngör en Trudie Visser

In deze ZemZem

Koerden tussen democratisering en autoritarisme
Michiel Leezenberg
8

De Koerdische diaspora als motor van Koerdisch nationalisme
Mariwan Kanie
18

Turkijes grensstreek, de Syrische burgeroorlog en de Koerden 
Uğur Ümit Üngör
29

Een lied voor Kobani 
Trudie Visser
34

IS gebruikt Koerden in oorlog tegen Koerden 
Judit Neurink
40

In gedachten bij de strijd 
Emine Igdi
46

Hulp aan Koerdische vluchtelingen in Turkije
Edien Bartels
51

Krokodillentranen 
Op het nachtkastje
Ibrahim Selman over Geen cent spijt van Arnold Karskens
Lucia Admiraal
67

De MOI en veranderingen in het speelveld 
Dick Douwes
71

De MOI 1975-2015: als een nachtkaars gedoofd
Ruud Strijp
74

Ambassadeur van de antropologie 
Portret van Henk Driessen
Aflevering 22 van de serie Afscheid van een generatie
Joas Wagemakers
79

Proefschriften
Arjan Post, Het soefisme in de kringen van Ibn Taymiyya
Esther van Eijk, All in the family: Religie en politiek in het Syrische familierecht
Hanna Jansen, Kennis tegen kolonisatie: Sovjetoriëntalisten in de Koude Oorlog
Joas Wagemakers
88

Kunst verzamelen én promoten 
Majida Mouasher en haar collectie hedendaagse schilderijen uit de Levant
Luitgard Mols
99

Gevangen in luxe: leven in Caïro’s gated communities
Wiebe Ruijtenberg
107

Onverwachte wegen en bestemmingen 
Veldnotities
Familierecht en de onafhankelijkheidsstrijd van rechters in Marokko
Nadia Sonneveld
118

‘Ik heb gewoon heel erg mijn eigen islam’
Zelfacceptatie en identiteitsconflicten bij homoseksuele moslims in Nederland
Niels Imholz
126

Halal in de Bijlmer 
Scriptie
Phyllis Meyjes
134


Literatuur

Bugaboo 
Asis Aynan
141

Tegendraadse dromen 
Laurens Samsom, Tegendraadse dromen. Dwars door Israël en de Palestijnse gebieden
Anja Meulenbelt, Kwart over Gaza. Over zionisme, antisemitisme en islamofobie
Lucia Admiraal
145

Ik wil een biografie van pater Frans 
Paul Begeyer SJ (samenstelling) — Frans van der Lugt SJ (1938-2014) 
Anthon Keuchenius
149

Kleine monumenten voor Syrië 
Peti Buchel, Tekenend door Syrië
Theo de Feyter, ‘Where are you from?’ – Een reis door Syrië
Joost Pollmann
151

Wie het weet, mag het zeggen
Judith Spiegel
Een hoofddoek tegen kogels
Speelbal van Sjeiks
Anthon Keuchenius
154

Signalementen
Lucia Admiraal
158

Verder lezen

Wat leuk dat u geïnteresseerd bent in ZemZem!

Vaste lezer worden? U kunt in onze webshop een jaarabonnement afsluiten (22,50 per jaar). Ook kunt u hier losse nummers bestellen.