In 2020 verdrong het coronavirus al het andere nieuws naar de achtergrond. Hierdoor zouden we bijna vergeten dat wereldwijd het sociaal protest dramatisch toenam. De Arabische wereld lijkt opnieuw het middelpunt van deze spanningen: in 2019 gingen honderdduizenden mensen de straat op in Algerije, Soedan, Libanon en Irak. Ook elders in de wereld was er protest, onder andere in Chili, Hongkong, Ecuador, Haïti, Guinee, Bolivia, Spanje, Frankrijk, Brazilië, Iran, Tsjechië, Colombia en India. Gaat het om louter nationale opstanden die zijn aangewakkerd door verontwaardiging en doorzettingsvermogen, of zijn we getuige van een wereldwijde omwenteling?
Gepubliceerd in 2020/2 Tien jaar na de Arabische lente
De omvang en het geografische bereik van de protesten in 2019 roepen herinneringen op aan een eerdere golf van wereldwijde opstanden: de ‘Arabische Lente’, in gang gezet door de Tunesische revolutie en de daaropvolgende bezetting van het Tahrirplein in Egypte. Toen de opstanden begin mei 2011 Oeganda bereikten, het thuisland van de bekende antropoloog Mahmood Mamdani, was hij de eerste die sprak over een ‘spook van Tahrir’ dat politieke leiders over de hele wereld achtervolgde. Zijn statement bleek profetisch toen de golf van protesten zich verspreidde van het Afrikaanse continent over de rest van de wereld.[1] Spaanse indignados namen de straten van Madrid en Barcelona over, al snel gevolgd door andere steden over de hele wereld. Later dat jaar vroeg mediaorganisatie Adbusters haar publiek of ze klaar waren voor een ‘Tahrirmoment’ in de Verenigde Staten; ze riep Amerikaanse burgers op om Wall Street te bezetten.[2]
In 2019 was de Arabische wereld opnieuw het epicentrum van het mondiale gebeuren. In het prille begin van het jaar gingen mensen in Soedan massaal de straat op in reactie op een besluit van de overheid om de tarwesubsidies te verlagen met een verdrievoudiging van de broodprijs als gevolg. De demonstraties begonnen in een klein stadje, Atbara, ten noorden van de hoofdstad Khartoem, maar verspreidden zich al snel over het hele land.
Verder lezen? Bestel het nummer in onze webshop.