We horen vaak dat de islamitische wetgeving (sharia) harde straffen oplegt voor seksuele handelingen met hetzelfde geslacht. Deze straffen worden inderdaad voorgeschreven in juridische teksten, maar in de praktijk werden deze nauwelijks toegepast. Als we daarentegen andere teksten lezen, dan blijkt daaruit dat liefde voor hetzelfde geslacht vaak getolereerd, soms zelfs gekoesterdwerd, in het bijzonder in poëzie van mannelijke dichters die hun liefde betuigen aan jonge mannen of pubers. Bij nadere bestudering vinden we in deze teksten ook beschrijvingen van liefde tussen vrouwen.
Gepubliceerd in 2020/2 Gender en seksualiteit
Volgens de negende-eeuwse Arabische historicus Ibn al-Kalbi was Hind bint al-Nu‘man, een pre-islamitische prinses, de eerste Arabische vrouw die verliefd werd op een andere vrouw. Haar geliefde was de legendarische Zarqa al-Yamana, een vrouw met een wonderbaarlijk zicht. De naam Zarqa betekent ‘blauwogig’, maar haar ogen waren meer dan dat: ze kon vanaf een zeer grote afstand zien. Op een dag merkte zij een vijandige stam op die het paleis in Al-Yamama, waar zij woonde, naderde en zij waarschuwde de anderen. Niemand geloofde haar, en haar volk werd afgeslacht. Zelf werd ze gevangen genomen door de plunderaars, die een van haar ogen uitstaken en erachter kwamen dat de aderen daarvan zwart waren. Een aantal dagen na deze gewelddadige behandeling stierf ze. Toen dit nieuws Hind bereikte, trok zij zich terug in een klooster, waar ze bleef tot aan haar dood.
Het verhaal over Hind is uiteraard fictief: tragische liefde was een populair thema in de middeleeuwse islamitische wereld en er waren veel verhalen in omloop over liefde met een fatale, zelfs catastrofale, afloop. De namen van de liefdesparen waren alom bekend: Majnun en Layla, Jamil en Buthayna, Urwa en Afra, Qays en Lubna, Kuthayyir en Azza, en vele anderen. Ibn al-Nadim, een tiende-eeuwse bibliograaf uit Bagdad, noemt de namen van elf, inmiddels verloren gegane, liefdesverhalen met vrouwelijke liefdeskoppels met namen als Ruqayya en Khadija, Sukayna en Al-Rabbab, Salma en Su‘ad. Hoewel deze verhalen fictief waren, werd liefde tussen twee vrouwen blijkbaar niet gezien als anders dan liefde tussen een man en een vrouw. Dit wordt geïllustreerd door een tragisch verhaal dat wordt geciteerd in de etiquettehandleiding Al-Muwashsha, geschreven in Bagdad in de vroege tiende eeuw. De auteur, Al-Washsha (gest. 936), noemt het verhaal als voorbeeld van onvervulde liefde en lijden resulterend in de dood – een van zijn favoriete thema’s. Maar opmerkelijk genoeg is juist dit verhaal een driehoeksverhouding.
Verder lezen? Bestel het nummer in onze webshop.