2016/2 Beeldcultuur

Hoofdredactioneel

Afgelopen juni werd tijdens de strijd in de Iraakse stad Mosul de twaalfde eeuwse al-Nurimoskee opgeblazen, vernoemd naar de leider Nur al-Din Zengi die streed tegen de Europese kruisvaarders. is werd verantwoordelijk gehouden voor de vernietiging van de moskee, al heeft de beweging iedere betrokkenheid ontkend.

In augustus werd daarnaast door het Internationaal Strafhof voor het eerst in de geschiedenis een boete opgelegd voor de vernietiging van cultureel erfgoed. Een Malinese jihadist kreeg voor zijn betrokkenheid bij het slopen van negen mausolea en een moskeedeur in Timboektoe in 2012 een boete opgelegd van 2,7 miljoen euro. Het Internationaal Strafhof had hem al tot een gevangenisstraf van negen jaar veroordeeld.

Lucinda Dirven plaatst het iconoclasme van is in een vergelijkende historische context en laat zien dat vernietigingen van archeologisch en religieus erfgoed voortkomen uit een complex samenspel van politieke en religieuze factoren. Pooyan Tamimi Arab belicht het debat over islam en beeldverbod aan de hand van de collectie devotie-afbeeldingen van de profeet Mohammed van het Nationaal Museum van Wereldculturen. Anissa Foukalne geeft een historisch overzicht van de islamitische kunstcollecties in Nederland en analyseert de groei van deze collecties aan de hand van Nederlands museumbeleid en maatschappelijk debat over multiculturalisme.

Naast het historische perspectief werpen verschillende artikelen een blik op het huidige politieke en maatschappelijke belang van beeldcultuur. Ronald Bos, samensteller van de tentoonstelling Cartooning Syria, doet verslag van zijn ontmoetingen en samenwerking met Syrische cartoonisten. Tine Lavent geeft een overzicht van de opkomst, populariteit en belangrijke thema’s van Arabische beeldromans en onderstreept het belang en de educatieve kracht van deze kunstvorm. Josephine van den Bent interviewde de Egyptische graffiti kunstenaar en schrifthistoricus Bahia Shehab over haar combinatie van graffiti en kalligrafie in de straten van Caïro na de Revolutie in 2011. Ten slotte in het katern van deze ZemZem deze een voorpublicatie van illustrator Joeri Lefévres webcomic over de kruistochten, verteld vanuit het perspectief van een christelijke kruisvaarder en een islamitische pelgrim die elkaar tegenkomen in Jeruzalem.