Poëzie leeft
Hoofdredactioneel
Iedereen die wel eens de culturele bijlage van een Arabische vrijdagskrant heeft ingezien, kan er niet omheen: poëzie leeft in de Arabische wereld. Dat wil niet zeggen dat andere kunstvormen geen bloeiend bestaan leiden in het Midden-Oosten, maar muziek, films, theater en beeldende kunst hebben nooit de status verworven die poëzie al van oudsher geniet onder Arabieren. Daarom biedt dit nummer van ZemZem een themakatern over klassiek-Arabische poëzie, wel het collectieve geheugen van de Arabische volken genoemd, zoals Gert Borg uitlegt in zijn inleidende artikel.
Ondanks de waardering voor poëzie onder Arabieren zelf hebben westerse onderzoekers er niet altijd veel belangstelling voor gehad. Marije Coster laat in haar bijdrage zien dat de interesse hiervoor pas laat op gang kwam en dan aanvankelijk nog slechts voor gedichten als historische — en niet letterkundige — bron.
Hoe de Arabische poëzie zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld kunt u lezen in het artikel van Kees Nijland, die het als een van de voordelen van de modern-Arabische poëzie ziet dat deze veel beter vertaalbaar te vertalen is dan klassieke gedichten.
Enkele van de verschillende soorten klassiek-Arabische poëzie kunt u uitgebreid terugvinden in de artikelen van het katern. Deze poëzie staat soms in schril contrast met het beeld dat velen hebben van de hedendaagse moslimwereld. Zo gaat Yasser Ibrahim in op de poëzie van losbandigheid en schaamteloosheid (mujuniyyat) van de beroemde dichter Abu Nuwas. Soortgelijke thema’s komen ook terug in de strofische gedichten van Ibn Quzman, een twaalfde-eeuwse dichter wiens werk door Arie Schippers wordt behandeld.
Arnoud Vrolijk en Johan Weststeijn, tenslotte, borduren hierop voort, waarbij Vrolijk ingaat op de poëzie over taartjes en ondeugende sketches van de vijftiende-eeuwse Egyptische dichter Ali Ibn Sudun, terwijl Weststeijn de rol van wijn in de klassiek-Arabische poëzie behandelt. Samen geven de artikelen een beeld van de diversiteit aan thema’s en genres binnen de klassiek-Arabische poëzie.
Verder lezen? Dit nummer is helaas uitverkocht, maar u kan het nummer binnenkort digitaal aankopen via de webshop.
Hoofdredactie
Jurgen Maas & Annemarike Stremmelaar
Eindredactie
Josephine van den Bent & Annemarike Stremmelaar
Redactie
Josephine van den Bent, Anna Bukhari en Joas Wagemakers
Aan dit nummer werkten mee
Asis Aynan, Gert Borg, Hassnae Bouazza, Marije Coster, Maarten Jan Hijmans, Yasser Ibrahim, Anthon Keuchenius, Luitgard Mols, Kees Nijland, Arie Schippers, Uğur Ümit Üngör, Arnoud Vrolijk, Johan Weststeijn en Loes Vogel
In deze ZemZem
Inleiding in de klassiek-Arabische
poëzie
Gert Borg
6
Scepticisme en enthousiasme
De studie van de klassiek-Arabische poëzie
Marije Coster
14
Tussen oude en nieuwe
Arabische dichtkunst
Kees Nijland
22
Wie er in slaap valt, neuken we
De mujuniyyat van Abu Nuwas
Yasser Ibrahim
31
Dronkenschap en liefde in de poëzie van Ibn Quzmān
Arie Schippers
40
Taart en travestie in het werk van Ali Ibn Sudun
Arnoud Vrolijk
47
Wijnpoëzie en wijnverbod
Johan Weststeijn
55
Spinoza
Column
Asis Aynan
66
‘Het Midden-Oosten is net een cryptogram, en ik houd van puzzels oplossen’
Portret van Carolien Roelants
Aflevering 19 van de serie Afscheid van een generatie
Maarten Jan Hijmans
69
Nadwa!
De winnaar van de IPAF 2014
Josephine van den Bent
78
Yala Yala Ya shabaab
Herinneringen aan pater Frans van der Lugt
Anthon Keuchenius
85
De vertellingen van de Duizend-en-een-nacht: twee ultieme collecties
Luitgard Mols
89
Massamoord op YouTube
Veldnotities
Uğur Ümit Üngör
99
Over een witte Atlas
Anthon Keuchenius
106
Geopolitiek 1.0: Mohammed en de stammen van Medina
Scriptie
Loes Vogels
113
Literatuur
Stand van seksuele zaken
Shereen El Feki, Seks en de citadel
Hassnae Bouazza
121
Signalementen
124
Verder lezen
- Opgroeien tussen vrees en hoop. In gesprek met Ritta
Portret De Palestijns-Syrische Ritta vluchtte op zestienjarige leeftijd uit Syrië naar Nederland. Ze vertelt ZemZem hoe het was om te leven in een vluchtelingenkamp, over het leven in Nederland en… Lees verder Opgroeien tussen vrees en hoop. In gesprek met Ritta - Tegendraadse intellectueel en schrijver van de menselijke tragiek. In memoriam: Elias Khoury
Op 15 september van dit jaar overleed Elias Khoury. De Libanese publieke intellectueel stond bekend om zijn literaire werk en om zijn politiek engagement. Door de ogen van zijn eenvoudige… Lees verder Tegendraadse intellectueel en schrijver van de menselijke tragiek. In memoriam: Elias Khoury - Terug naar het land van je ouders. In gesprek met Touria Aziz
Portretje Gepubliceerd in 2024/2 Over grenzen en mensen Migratie is in de eerste plaats de uiting van een diepe, menselijke drijfveer, namelijk de impuls om je leven te willen verbeteren. Dat… Lees verder Terug naar het land van je ouders. In gesprek met Touria Aziz - De visumprocedure voor Algerije: krijgt het Europese paspoort dan eindelijk bonje met de grens?
Veel Europeanen kunnen zich maar moeilijk voorstellen dat ze de gevaarlijke tocht over zee zouden maken om illegaal een grens over te steken. Met hun rode paspoort ervaren zij immers… Lees verder De visumprocedure voor Algerije: krijgt het Europese paspoort dan eindelijk bonje met de grens?