2006/1 Focus op Indonesië

Hoofdredactioneel

Zeg tegen iemand dat Nederland tot niet eens zo lang geleden het grootste moslimland ter wereld was, grote kans dat hij of zij de wenkbrauwen fronst. Dat Indonesië een voormalige kolonie van Nederland is, is natuurlijk wel algemeen bekend. Maar voor de meeste Nederlanders geldt Indonesië niet als islamitisch land bij uitstek. Islam staat vooral gelijk aan het Midden-Oosten of de Arabische wereld. Ook Indonesië-kenners en Indonesische moslims lijken zo te denken. Zij laten niet na te benadrukken dat de Indonesische islam ‘anders’ is, ruimdenkend en tolerant. Impliciet maken ze daarbij een vergelijking met de ‘echte islam.’ Die moet dan in het Midden-Oosten gezocht worden en is kennelijk niet ruimdenkend en tolerant. 

Toch is Indonesië inmiddels enkele malen opgeschrikt door aanslagen die geïnspireerd leken door al-Qaida en Osama bin Laden. Daarbij krijgt Saoedi-Arabië veelal de schuld van de groei van het aantal minder verdraagzame Indonesische moslims. Externe invloeden hebben zeker een rol gespeeld bij de verbreiding van bepaalde religieuze denkbeelden, maar de populariteit van deze opvattingen is ook te danken aan processen van politieke liberalisering. In de afgelopen jaren hebben hervormingen het mogelijk gemaakt dat andere opvattingen over de rol van de godsdienst in politiek en maatschappij een kans krijgen. Deze zijn nu de concurrentie aangegaan met de secularistische staatsfilosofie die onder Soeharto dominant was. 

In hoeverre gaan democratisering en emancipatie van bepaalde bevolkingsgroepen samen? Wat hebben de politieke hervormingen opgeleverd voor vrouwen, minderheden en voor de allerarmsten? In het themakatern van dit nummer focussen we op democratisering en islamisering in Indonesië en de rol die Nederland kan of moet spelen. Heeft Nederland nog een bijzondere verantwoordelijkheid? 

Het is het eerste themakatern in een serie van drie over democratisering in de islamitische wereld. Naast Indonesië zullen we aandacht besteden aan een andere regio die als een uithoek van de islamitische wereld wordt beschouwd, namelijk Sub-Sahara Afrika. Maar het eerstvolgende nummer zal gewijd zijn aan Irak waar de vraag naar de taak van de internationale gemeenschap immers bijzonder acuut is. 

Voor wie niet genoeg heeft aan papier alleen, zullen er publieksactiviteiten plaatsvinden onder de titel ‘De islamitische wereld op weg naar de millenniumdoelen’. En dan om vooral het debat over de rol van Nederland aan te zwengelen.

Verder lezen? Dit nummer is helaas uitverkocht, maar u kan het nummer binnenkort digitaal aankopen via de webshop.